SZTUKA DWUDZIESTOLECIA

Publikacja przygotowana w ramach obchodów Roku Stanisława Moniuszki 2019.

Monografia pt. „Życie – Twórczość – Konteksty. Eseje o Stanisławie Moniuszce” zawiera artykuły uznanych muzykologów, historyków, kulturoznawców i filologów stanowiące dopełnienie wizerunku Stanisława Moniuszki o wątki dotąd niepodejmowane oraz analizę recepcji jego muzyki i jej funkcji we współczesnej kulturze. Społeczno-kulturowe tło twórczości Moniuszki poszerzone zostało o tezy na temat dorobku kompozytora z perspektywy polskiej i europejskiej sztuki muzycznej i teatralnej oraz studia na temat wybranych aspektów jego spuścizny.

Sztuka karykatury to szczególniejszy rodzaj twórczości. Organicznie jest związana z opowiadaniem jakiegoś tematu „z życia". Wszystko jedno czy będzie to karykatura sytuacyjna, przedstawiająca scenę z życia społecznego, politycznego lub obyczajowego, czy też miniportret osoby lub osób. Nie ma karykatury „abstrakcyjnej", swobodnej gry form wyłącznie plastycznych, nie służących opowiedzeniu jakiegoś wątku literackiego. Uprawianie tego rodzaju sztuki, mowa oczywiście tylko o dziełach udanych, docierających natychmiast do widza i wywołujących u niego śmiech, ale i refleksję, jest zarezerwowane dla nielicznych, gdyż jest bardzo trudne. Wymaga bowiem z jednej strony śmiałej i pewnej kreski, dotyczy to zwłaszcza karykatur osób, z drugiej zaś owej rzadkiej umiejętności obserwacji krytycznej, wydobywającej, poprzez deformację rysów, ale tych szczególnie indywidualnych, charakterystykę osobowości portretowanego, przetworzonej w filtrze zmysłu satyrycznego. Zmysłu dla jednych postaci w miarę dobrotliwego, dla innych demaskatorskiego. Trzeba więc, często jednym rzutem oka, uchwycić charakter por­tretowanego, poddać go krytycznej obróbce, ustalić co z cech zasadniczych utrwaliło się w rysach twarzy i sylwetce, a następnie przenieść to na papier pewną, ale nawykłą do precyzyjnej przesady, kreską. Trudne to wymagania. Profesor Jeśmanowicz spełniał je z powodzeniem, nigdy nie będąc zawodowym rysownikiem.