KSIĄŻKI O SZTUCE

The book Art in Jewish society contains a wide spectrum of interpretations of Jewish art in the social and cultural context. The authors of these studies presented the profiles of artists and people of art as well as artistic trends against the social and cultural background prevalent in the Jewish communities of Central and Eastern Europe from the period of emancipation until the mid-twentieth century. These studies of diversified methods, methodologies and research perspectives included texts devoted to the relationships of the output of Jewish artists with Zionist ideology, Christian threads in Jewish art, the reactions of Jewish artists to political events, such as the pogroms, World War I, or the persecution they experienced after Hitler’s rise to power. The last part of the volume is devoted to Jewish museums and collections. The topics presented by the authors are extremely diverse yet at the same time complement each other to form a cohesive whole. The volume contains studies of various aspects of the work of individual artists (Yankiel Katz and his relationship with the art school in Kazan, Theresa Berenstein, Bruno Schulz and Samuel Hirszenberg, Marek Szwarc), as well as more comprehensive studies on Jewish architecture (the synagogue in Volhynia; the designs of Henryk Stifelman), photography (a comparative study of the works of Menachem Kipnis and Alter Kacyzne, as well as an article about the South African Litvak photographers) and film (the work of Maya Deren on a 1949 Jewish War Film in Moscow), as well as arts and crafts (Jewish papercuts) and monuments (Jewish monuments before 1939). Studies on art education are also included (Jewish students at the Warsaw Academy of Fine Arts). Three articles examine the topic of the relationship between Jewish artists and European avant-garde circles (David Bomberg, Marc Chagall, Ludwig Meidner). Compatible with the thematic framework designated by the editors of the volume, there are articles on Christian-Jewish relations (Pieta in Jewish art), or the involvement of Jewish artists in important historical events and politics (the presentation of pogroms in art; Jewish artists against the policies of National Socialism), including their involvement in Zionist ideology (Ephraim Moses Lilien, iconographic motifs in the interior of Eastern European synagogues).
There are also some interesting articles discussing the activities of Jewish art critics and historians (Tea Arciszewska, Otto Schneider) and patrons (the Margolin family who supported the artist Israel Lejzerowicza), who played an important role as intermediaries between the artists and society. A similar social role in the promotion of culture was played by Jewish museums and private collections, directly represented in this volume by three articles (the Jewish Museum in Prešov, the history of art collections in the Jewish museum of Vilnius [Wilno, Vilna], the Judaica collections of the National Museum in Kraków).

Art of Japan, Japanism and Polish-Japanese Art Relations consists of 48 studies prepared in conjunction with the international conference organized by the Polish Society of Oriental Art (now Polish Institute of World Art Studies) at the Museum of Japanese Art and Technology “Manggha” in Krakow in 2010.

These include analyses of the aesthetic concepts and interpretations of Japanese art history from the Middle Ages to the present. The art of Japan was known in Europe since the 16th century, however, the result of opening of the Empire to the world in 1854 was that the works of art imported to Europe, especially graphics and porcelain, had a decisive influence on the evolution of European art and artistic taste.

Thanks to distinct stylistic features, rules of composition in landscape scenes, genre scenes and portraits – in ukiyo-e graphic, as well as other techniques and principles of decoration – in ceramics and applied arts, European artists gained a new source of artistic and technological inspirations to the major trends – Impressionism, Post-Impressionism, Art Nouveau, Expressionism and Functionalism, forming the basis of art of the 20th century. At the same time, the Japanese artists adapted the “new art” from Europe, changing the canons of their own work in the search for new means of expression – in painting, posters, architecture or film.

Książka Chińskie tkaniny haftowane od XVIII do XX wieku w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie jest pierwszym tego rodzaju, interesującym studium tekstyliów w literaturze polskojęzycznej. Burzliwe dzieje Muzeum Narodowego w Warszawie wywarły znaczący wpływ na obecny stan kolekcji. Trzon zbioru stanowią tekstylia z okresu panowania dynastii Qing (1644–1911). Stały się one punktem wyjścia do badań nad ikonografią i techniką wykonania. Autorka zapoznaje czytelnika z typami haftowanych tekstyliów chińskich, wśród których omawia tkaniny dekoracyjne, użytkowe oraz kostiumy. Analizuje również przedstawienia ikonograficzne oraz techniki hafciarskie, poprzedzone identyfikacją materiałów, której wyniki posłużyły do scharakteryzowania zbioru pod względem warsztatowym.
Szeroka perspektywa ujęcia tematu sprawia, iż książka ta jest bardzo ciekawą lekturą, przybliżającą wiedzę o tekstyliach chińskich, która zainteresuje nie tylko specjalistów, ale także osoby, potrafiące docenić wyrafinowany kunszt sztuki tkackiej i hafciarskiej.?

Publikacja, będąca zbiorem artykułów polskich specjalistów, ma na celu przedstawienie różnych postawy wobec przeobrażeń stroju męskiego w kontekście transformacji kulturowych. Stara się zaprezentować odpowiedzi na tytułowe pytanie: Co (nie)przystoi mężczyźnie w ubiorze? W Polsce jest to unikatowa pozycja z zakresu studiów nad strojem. Bowiem ubiór i – szerzej – zewnętrzny wizerunek mężczyzny, jak również moda męska, przyciąga znacznie mniej uwagi niż zjawiska z dziedziny mody kobiecej. W polskich badaniach jest to tematyka rzadko poruszana, omawiana głównie w ramach badań etnograficznych lub kostiumologicznych. W światowej literaturze również doczekał się zaledwie kilku opracowań. Dlatego „Co (nie)przystoi mężczyźnie. Ubiór męski w kulturze i sztuce” stanowi pożądane i znaczące uzupełnienie luki w tym temacie.

Spis treści

Magdalena Furmanik-Kowalska, Anna Straszewska
„Co (nie)przystoi mężczyźnie”, czyli kilka słów wstępu o stroju męskim w sztuce i kulturze

Część I
Brummell, dandyzm i inne formy autokreacji w modzie męskiej

Anna Antonowicz
Piękny Brummell – męski dandys

Dorota Morawetz
Dandysi i ekstrawaganci, czyli paroksyzmy męskiej elegancji

Anna Domin
Męski gorset – przedmiot uwielbienia czy kpin? Dziewiętnastowieczny dandys i jego współczesny następca

Joanna Dobkowska
Jak powinien wyglądać poeta? Od abnegacji do dandyzmu

Adam Drozdowski
Walka o nowego gentlemana. Wyzwolony wizerunek mężczyzny, kreowany przez brytyjską Partię Reformy Stroju Męskiego, na tle obowiązujących norm konserwatywnych

Grażyna Bobilewicz
Papuga czy dandys? Image rosyjskiego stilagi w latach 1940–1960 w kontekście społeczno-kulturalnym

Część II
Strój jako element tożsamości

Justyna Majerska-Sznajder, Tymoteusz Król
W cieniu swoich żon, czyli rzecz o wilamowskim stroju męskim

Aneta Pawłowska
Afropolitanin – współczesny dandys z Afryki

Część III
Prasa a moda męska

Gabriela Juranek
Przemiany w modzie męskiej i dominującym wzorcu męskości
na przykładzie francuskich publikacji modowych z lat 1778–1793

Joanna Regina Kowalska
Modny czy nie? Mężczyzna w PRL-u według Barbary Hoff i Janiny Ipohorskiej w latach 1954–1968

Część IV
Strój a wzorce męskości

Agnieszka Narewska
Baletowa moda dla mężczyzn

Eleonora Jedlińska
Maciej Toporowicz versus Bruce Weber. Obsession for Men – krytyka fascynacji faszyzmem w fotografii mody męskiej

Anna Dzierżyc-Horniak
Czy mężczyźni marzą o stroju superbohatera? Wzorce męskości osadzone w kulturowym kontekście stroju herosa popkultury

Seria: World Art Studies # 17 (2017)

East Asian Theatres: Traditions – Inspirations – European / Polish Contexts conference was organized on October 20-22, 2015, by the Polish Institute of Art Studies at the MANGGHA Museum of Japanese Art and Technology in Krakow.
This publication, in accordance with the title and programme of the conference, has been divided into three parts: Traditions, Inspirations and European / Polish Contexts. The first includes studies of selected stage genres, belonging to the East Asian theatre traditions, such as the Chinese xiqu theatre and shadow theatre, the Korean p’ansori theatre, the Japanese nō theatre, kabuki and bunraku. The second discusses contemporary forms of East Asian theatres, created under the influence of artistic concepts of Western theatre, which began at the turn of the 19th and 20th centuries. The last part is devoted to artistic relationships between the European, including Polish, theatrical traditions and the theatres of East Asia. An important part of this was the issue of the reception of East Asian theatres in Europe and Poland, as well as the reception of Polish contemporary stage art, especially in Japan.
The publication, in the conception of its creators and editors, was to be dedicated to Professor Zbigniew Osiński, an outstanding researcher of avant-garde theatre and Polish theatre associations with Asia, an Honorary Member of the Institute, who died suddenly on 1 January 2018. A slight delay in the preparation of this volume for publication enabled the memory of Zbigniew Osiński to be commemorated.

 Edgar Norwerth, architekt wykształcony w Moskwie, profesor WCHUTEMAS-u, od 1925 roku mieszkał i działał w Warszawie. Jego twórczość w Rosji ewoluowała od późnego eklektyzmu do tendencji konstruktywistycznych.
W Polsce Norwerth stał się ważnym przedstawicielem modernizmu i jednym z najwybitniejszych polskich architektów XX wieku. Do jego realizacji należy m.in. zespół szkolno-sportowy Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego w Warszawie (obecnie Akademia Wychowania Fizycznego). Edgar Norwerth zajmował się także teorią i krytyką architektury.

 Doświadczenie spotkania jest doświadczeniem osobistym i często egzystencjonalnym - w tych dotyczących twórczyń, twórców infantki Małgorzaty widać to bardzo wyraźnie. Oni kolejnymi interpretacjami udzielają jej życia, ona swoim autorytetem nie narzuca rozwiązań artystycznych i wymowy prac, pozwalając zachować autorkom i autorom prywatność i odrębność doświadczeń, swoją obecnością wprowadzając raczej pewną równorzędność pomiędzy pracami. Źródłowe obrazy Valezqeza, mogą uchodzić za kompletne, a w związku z tym za nie wymagające żadnej kontynuacji ani dopełnienia - historia portretów Małgorzaty mogłaby się na nich zakończyć. Wielokrotne przywoływanie jej w kolejnych pracach nie jest jednak próbą kierujących się nostalgią powtórzeń, ale wnoszeniem nowych seansów, które realizują się na wszystkich płaszczyznach rzeczywistości, które, dzięki mediującej Małgorzacie, stały się udziałem obrazów, rzeźb i instalacji.

Japoński teatr nowoczesny. Od kabuki do shinpa, czyli kłopoty z realizmem jest kontynuacją trzech wcześniejszych książek Maska na japońskiej scenie.

 Prof. zw. dr hab. Teresa Grzybkowska, historyk sztuki, zajmuje się malarstwem polskim i europejskim XVI–XXI wieku, dawną sztuką gdańską i malarstwem Jacka Malczewskiego, początkami muzealnictwa, historią ogrodów, związkami malarstwa z muzyką. Autorka 12 książek oraz rozpraw, artykułów i recenzji m.in. współczesnych wystaw artystycznych.
Założycielka studiów historii sztuki (i rocznika „Porta Aurea”) na Uniwersytecie Gdańskim, gdzie pracowała w latach 1989–2002, wicedyrektor do spraw naukowych Muzeum Narodowego w Gdańsku (2000–2002), członek Rady Naukowej Muzeum Narodowego w Krakowie w latach 2009–2015.

Autorka wystaw w Muzeach Narodowych: w Warszawie – „Andrzej Stech – malarz gdański 1974”; w Krakowie (Arsenał, Muzeum XX Czartoryskich) – „Mitologia Jacka Malczewskiego 1996”, w Gdańsku – „Aurea Porta Rzeczypospolitej 1997”. Wspólnie ze Zdzisławem Żygulskim jun. wystawy: w Muzeum Historycznym Miasta Gdańska – „Miecz i kimono. Sztuka dawnej Japonii 2003” i „Gdańsk dla Rzeczypospolitej 2004”, a w Muzeum Narodowym w Gdańsku „Cuda Orientu 2006”; w Muzeum w Wilanowie – „Amor Polonus, czyli miłość Polaków 2010”. Od 2002 związana z Uniwersytetem Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie. Członek Polskiego Instytutu Studiów nad Sztuką Świata.

Książka poświęcona jest słynnemu rękopisowi zamówionemu przez Jana bez Trwogi, księcia Burgundii, ok. 1410 roku. Przechowywana obecnie w Paryżu księga Livre des merveilles (ms. fr. 2810) jest zbiorem ilustrowanych opowieści z podróży do Azji siedmiu różnych autorów (Marco Polo, Odoryk z Pordenone, Wilhelm z Boldensele, John z Mandeville, książę Hayton, Ricoldo z Montecroce i jeden nie zidentyfikowany). Autorka scharakteryzowała wyobrażenia Orientu uwiecznione w miniaturach tego rękopisu, odzwierciedlające obraz świata znany na dworze burgundzkim i w Paryżu w pierwszej ćwierci XV wieku. Omówione zostały wzorce stylistyczne i ikonograficzne miniatur – zaczerpnięte zarówno z tekstu jak i ze średniowiecznego malarstwa francuskiego. Studium uwzględnia okoliczności zamówienia – źródła zainteresowania Orientem na dworze burgundzkim i obraz świata obecny w dziełach powstałych w średniowiecznej Francji.

Tematem książki jest krótka i burzliwa historia założenia i działalności Muzeum Starożytności w Wilnie (1856–1865) oraz wydarzenia związane z wywiezieniem dużej części jego zbiorów do Muzeum Rumiancewskiego w Moskwie (1868–1869). Omówiono zawiłe dzieje wielu eksponatów wileńskich (malarstwa i grafiki) po zamknięciu Muzeum Rumiancewskiego w XX w. Znalazły się one głównie w zbiorach Państwowego Muzeum Historycznego oraz w Muzeum Sztuk Pięknych im. A. S. Puszkina w Moskwie, a w latach 50.–70. część z nich została przekazana do Litewskiego Muzeum Narodowego w Wilnie. W wyniku badań ustalono autorstwo kilku obrazów. Udało się rozpoznać postaci w niektórych portretach. Specjalną wartość posiadają umieszczone na końcu rozprawy materiały źródłowe – wyciąg z korespondencji w sprawie przewiezienia zbiorów do Moskwy oraz akta zdawczo-odbiorcze przekazanych eksponatów. Spora część wymienionych w aktach obiektów została zidentyfikowana, o czym świadczą numery inwentarzowe dołączone do poszczególnych pozycji spisu.