KSIĄŻKI O SZTUCE

Czym grozi naciśnięcie klamki? Jaką moc ma szyfonowa bluzka? Dlaczego obraz gadał, a cukiernica kusiła? Co wyskoczyło z puszki po wedlowskich czekoladkach i jak można stracić zegarek z Kościuszką? 

Inspiracją do stworzenia dwudziestu opowiadań zawartych w książce stały się historie wybranych przedmiotów zgromadzonych na wystawie "Rzeczy warszawskie" w Muzeum Warszawy. Autorami publikacji są pisarze związani ze stolicą m.in Justyna Bargielska, Sylwia Chutnik, Jacek Dehnel, Mikołaj Łoziński czy Maciej Sieńczyk. Część opowiadań ma charakter fantastyczny, inne zaś nawiązują do rzeczywistych zdarzeń, jak np. historia dziewczynki, której ojca zamordowano w Katyniu.

"Rzeczy ze swoją realnością to pamiątki przeszłości, uczestnicy i świadkowie zdarzeń, dlatego przyznajemy im rolę sprawczą"- powiedział wicedyrektor Muzeum Warszawy Jarosław Trybuś 

"Z jednej strony ta książka może przypominać magazyn, z drugiej - podręcznik osobliwości. To było bardzo ważne, żeby forma zachęcała do zgłębienia historii" - dodał Jacek Kołodziejski, autor zdjęć

Książka została wydana przez Muzeum Warszawy

Bartosz Mucha, 52 leniwe tygodnie, 52 lazy weeks

" Niniejsza książka dokumentuje efekty rocznej pracy, która polegała na tworzeniu jednego projektu paraarchitektonicznego na tydzień.

"Paraarchitektura" to nazwa przedsięwzięcia, w ramach którego tworzone są projekty koncepcyjne, wizualizacje 3D, makiety, prototypy, idee, na różne sposoby podejmujące problem "domu": schronu, przystani, synonimu bezpieczeństwa i ciepła.

1. Niektóre z projektowanych obiektów mogą być bliskie działaniom czysto architektonicznym, zarówno poprzez swoje rozmiary, jak i wizualny sposób odbioru.

2. Mogą to być również elementy tzw. małej architektury wchodzącej w relacje z zastaną przestrzenią miejską.

3. Zakłada się, że powstaną projekty stanowiące indywidualne rozwiązania problemu jednorazowego noclegu w obcym, nieprzyjaznym miejscu.

4. Przewidywane są także przewrotne działania o charakterze koncepcyjnym.

5. I wreszcie- projekty społeczne skierowane zarówno do osób bezdomnych, jak i ludzi pozbawionych dachu nad głową w wyniku klęsk żywiołowych "

Bartosz Mucha

Adrichalim (hebr. Architekci) – publikacja zbiorowa pod redakcją Bogny Świątkowskiej – to mały leksykon żydowskich architektów, którzy w XX wieku wyjechali z terenów polskich i stali się ikonicznymi postaciami architektury izraelskiej.

"Bałuty - palimpsest" to przedsięwzięcie fotograficzne pokazujące wielowarstwowość Bałut. Na książkę składają się fotografie wykonane w dzielnicy Bałuty na obszarze mniej więcej pokrywającym się z obszarem getta Litzmannstadt. Projekt dedykowany jest ofiarom Wielkiej Szpery, dlatego więc subtelnym składnikiem wielu zdjęć są sylwetki dzieci i osób starszych. Na książkę składają się także teksty. Do przedsięwzięcia zostali zaproszeni autorzy, którzy zajmują się jakąś z warstw składającą się na to szczególne miejsce. Aleksandra Sumorok pisze o socrealistycznej historii dzielnicy, Tomasz Stegliński o swoim dzieciństwie i dorastaniu w kwartale ulic o najgorszej sławie, Bogdan Bujała zajmuje się druzgocą świadomością wydarzeń Wielkiej Szpery, a Wojciech Wilczyk porusza problem napisów kibicowskich, którymi oznaczone jest prawie każde miejsce na Bałutach. Bałuty to miejsce szczególne, swoim znaczeniem i historią wykraczające daleko poza lokalność. 
 

Bielajewo, zwyczajne moskiewskie osiedle, powinno uzyskać status zabytku. To standardowe do bólu blokowisko wzniesione zostało w ramach wielkiego chruszczowowskiego programu mieszkaniowego, który rozpoczął się w 1954 roku — bloki i przestrzenie pomiędzy nimi są pozornie identyczne jak w tysiącach innych osiedli z tamtych czasów. A jednak Bielajewo jest inne — było bowiem scenerią pojawienia się, rozkwitu i zniknięcia moskiewskich konceptualistów. Jego architektura została wpisana między wersy ich wierszy, uwieczniona na grafikach, przemyślana w performance’ach. Czy to unikatowe niematerialne dziedzictwo może być kluczem do ochrony typowej architektury?

Na początku tej książki jest chaos. Chaos jako sama Warszawa, czyli pełna problemów przestrzeń miejska, oraz „chaos” jako słowo-klucz, którego używamy, by ją krytykować. Demaskując pojęcie „chaosu” jako ideologiczny wytrych, a nawet rodzaj teorii spiskowej, autorka analizuje systemowe porządki, które skrywają się za pozornym chaosem Warszawy: od logiki przestrzennej globalizacji po nieudane projekty reform, od upadku kooperatyw ogrodniczych na Białołęce po kredyty we frankach i lokalny szowinizm, od przedwojennej „akcji terenowej” Starzyńskiego po legalistyczne fikcje reprywatyzacji. Czy warszawski chaos przestrzenny jest rzeczywiście „ustawowo zaprogramowany”? Co miało pierwotnie powstać w miejscu osiedla Derby na Białołęce? Kto nam ukradł konflikt o własność? Książka ta nie jest tylko systemową analizą najistotniejszych procesów, które ukształtowały przestrzeń Warszawy po 1990 roku. Jest również autoanalizą nas samych jako miejskiej wspólnoty, która – żyjąc w mieście – interpretuje jego przemiany.

Handmade. Praca rąk w postindustrialnej rzeczywistości - to pozycja,
która powinna zaciekawić dosłownie każdego. Teksty zawarte w czterech
rozdziałach (Po co komu ręce, Ręczna robota. Samemu się nie oprzesz i
Nowoczesne tradycje) odpowiadają na pytanie: po co komu dzisiaj ręce?
Autorzy zastanawiają się nad fenomenem dotykowych telefonów, pracy rąk
we współczesnej sztuce czy własnoręcznym stworzeniu mieszkania. Nie
omijają również tematu niewidzialnej ręki rynku i snują rozważania o
rynkowych problemach człowieka pracującego. W pasjonujący sposób
rozwijają termin Handmade, osadzając go w przestrzeni sztuki
nie-alternatywnej. "Używając rąk, tworzymy i niszczymy, bijemy i czule
głaszczemy, podajemy je na powitanie i wówczas, gdy się żegnamy, ręce
potrafią leczyć i zabijać, to one również pomagają nam w wypowiedzeniu
tego, co mamy na myśli, i zdradzają to, czego nie chcielibyśmy innym
wyjawić. Są w tym bardziej szczere niż twarz, traktowana jako
zwierciadło, w którym odbija się ja"".

Na "Inicjatywy i galerie artystów" składa się dziesięć tekstów podejmujących problematykę współpracy, motywacji do powoływania i roli artystycznych inicjatyw służących tworzeniu, prezentacji i wprowadzaniu do obiegu pracy artystycznej. W książce z jednej strony staramy się znaleźć definicję alternatywną dla pokutującego w dyskursie historyczno-artystycznym pojęcia galerii autorskiej, z drugiej zastanawiamy się nad polską odmianą działań artist-run i innymi możliwymi dyskursami, w których funkcjonuje artystyczna samoorganizacja.

Spis treści:
I. Od redakcji
II. Bożenna Stokłosa "Galerie grup: Galeria, Repassage, MOSPAN, Babel"
III. Zofia Cielątkowska "Miejsce, działanie, performance"
IV. Zofia Dworakowska "Akademia otwartej aktywności czyli o ośrodkach Akademii Ruchu"
V. Agnieszka Pindera "Od samoorganizacji do samodyscypliny"
VI. Anna Tomaszewska "Supermarket - Stockholm Independent Art Fair (a sprawa polska)"
VII. Anna Ptak "Samodzielność w nowej Polsce"
VIII. Joanna Wowrzeczka "Z pozycji trubadura"
IX. Wiktoria Szczupacka "Sztuka współpracy - o niehierarchicznym organizowaniu się"
X. Daniel Muzyczuk "To jest scena, oto inna, a to trzecia. A teraz stwórz galerię"
XI. Aleksandra Jach "Kilka scen z dobrem wspólnym na pierwszym planie. Ekologia praktyk instytucjonalnych w Polsce"a

Książka Kompleks Pałacu. Społeczne życie stalinowskiego wieżowca w kapitalistycznej Warszawie autorstwa mieszkającego w Wielkiej Brytanii antropologa, Michała Murawskiego, jest analizą funkcjonowania warszawskiego Pałacu Kultury i Nauki w tkance miasta – zarówno fizycznej, jak i społecznej. Obiektem zainteresowań autora jest obecność Pałacu poza jego murami, w różnych dziedzinach życia w Warszawie.

Każdy, kto uprawiał fotografię w czasach PRL lub się nią interesował, wie, jak ważną rolę obok wystaw odgrywały wówczas czasopisma. Tytuły takie jak „Fotografia” czy „Obscura” pełniły funkcje podobne jak w literaturze pismo „Literatura na Świecie”, a w filozofii i językoznawstwie „Teksty” —periodyki na bieżąco zapoznające odbiorców z dużą częścią najciekawszych zjawisk rodzimych i zagranicznych w danej dziedzinie. Bogato ilustrowana książka Karoliny Ziębińskiej-Lewandowskiej przedstawia najciekawsze zjawiska z zakresu krytyki oraz powojennej fotografii. Autorka omawia zryw awangardowy po zakończeniu wojny, spory o kształt socrealizmu, fotomedializm, zagadnienie abstrakcji w  fotografii, niezwykły rozwój reportażu fotograficznego oraz to, jak o tych zjawiskach pisano. Publikacja ta wypełnia znaczącą lukę w opracowaniach polskiej historii fotografii czasów PRL.