HUMANISTYKA

 Myślenie jest trudne. Myślenie o niektórych problemach jest tak trudne, że może rozboleć Cię głowa od samego myślenia o myśleniu o nich!
Książka ta stanowi kolekcję moich ulubionych narzędzi do myślenia. Nie będę ich tylko opisywał; zamierzam się nimi posłużyć, aby łagodnie przeprowadzić twój umysł przez trudne terytorium aż do dość radykalnych koncepcji znaczenia, umysłu i wolnej woli.
Zaczniemy od narzędzi prostych i uniwersalnych, mających zastosowanie do wszystkich rodzajów zagadnień. Niektóre z nich są znajome, ale inne nie były wcześniej często dyskutowane. Następnie pokażę Ci pewne narzędzia, które rzeczywiście są przeznaczone do zadań specjalnych, zaprojektowane tak, aby rozsadzić tę czy inną specyficzną i uwodzicielską ideę, oczyszczając drogę przed powrotem z głębokich kolein, które wciąż ograniczają i wprawiają w zakłopotanie ekspertów. Napotkamy i rozmontujemy również różne złe narzędzia do myślenia, nic nie warte przyrządy do perswazji, które mogą Cię zaprowadzić na manowce, jeśli nie będziesz ostrożny. Niezależnie od tego, czy spokojnie dotrzesz, czy też nie, do proponowanego przeze mnie miejsca przeznaczenia – i czy postanowisz pozostać tam ze mną – podróż ta zaopatrzy Cię w nowe sposoby myślenia o omawianych zagadnieniach i myślenia o myśleniu. Daniel C. Dennett
Daniel C. Dennett jest profesorem filozofii na Uniwersytecie Tufts, gdzie kieruje Center for Cognitive Studies. Laureat licznych nagród i stypendiów. Autor kilkunastu książek i kilkuset artykułów naukowych, opublikowanych w najbardziej prestiżowych czasopismach. Jeden z najbardziej cenionych ekspertów zajmujących się problemami świadomości i wolnej woli. Jest współautorem (wraz z Alvinem Plantingą) książki Nauka i religia. Czy można je pogodzić? (CCPress 2014).

 Jak oswoić przypadek Czy jest on wyłomem w racjonalności, czy da się go jakoś ująć w matematyczne karby
Sformułujmy problem kontrastowo: czy światem rządzi Bóg, czy czysty przypadek
Komu można zadedykować Filozofię przypadku Michał Heller przyznaje, że sam mógłby ją zadedykować Richardowi Dawkinsowi i Williamowi Dembskiemu, którzy spierają się o to, czy biologiczna ewolucja jest ślepym zegarmistrzem, czy raczej świadczy o Inteligentnym Projekcie.
W biologicznej ewolucji przypadek odgrywa rolę nadrzędną jest źródłem zmienności gatunków. Autor proponuje szersze spojrzenie: odwołując się do historii pojęcia przypadku i jego ewolucji wskazuje miejsce, jakie przypadki zajmują w strukturze całego Wszechświata. A miejsca te są nieprzypadkowe. Dlatego Filozofię przypadku można zadedykować i polecić każdemu, kto potrafi dostrzec głębię samego pytania o istotę przypadku. I ciekaw jest odpowiedzi.

 Czym jest myślenie? Czy można osiągnąć myśl czystą? Czy myślenie jest rzeczą wyłącznie ludzką? Jaką rolę w myśleniu odgrywa wyobraźnia? Na czym polega teoretyzowanie? Czy istnieje „oko umysłu“?
Na pytanie, czym jest myślenie, chciałoby się odpowiedzieć tak, jak św. Augustyn odpowiedział na pytanie, czym jest czas: gdy nikt mnie nie pyta, to wiem; gdy ktoś mnie zapyta - nie wiem. Myślenie nieustannie wymyka się prostym i jednoznacznym definicjom, pozostając jedną z największych zagadek filozoficznych.
Autor próbuje zmierzyć się z tą zagadką, twierdząc, że myślenia nie można sprowadzić do stosowania reguł logiki. Posiłkując się ustaleniami współczesnych nauk kognitywnych i psychologii, a także czerpiąc z tradycji filozofii analitycznej, przekonuje, że myślenie jest ciągłą grą między konstruowaniem teorii i umysłowym symulowaniem zdarzeń. Myślenie, które chce skutecznie stawiać czoło problemom, musi się karmić zarówno abstrakcją, jak i konkretem.
Zamiast przedstawiać rozbudowane katalogi reguł rozumowania, mające niewiele wspólnego z rzeczywistymi procesami psychicznymi, Autor rekonstruuje architekturę ludzkiego umysłu, pokazując, jakie narzędzia ma do dyspozycji ten, kto odważy się podjąć wysiłek systematycznego, świadomego myślenia.
Bartosz Brożek – kognitywista, filozof i prawnik, pracownik Katedry Filozofii Prawa i Etyki Prawniczej na Uniwersytecie Jagiellońskim, członek Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych. Laureat licznych nagród oraz stypendiów m.in. Prezesa Rady Ministrów, Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Fundacji Humboldta, Nagrody Naukowej „Polityki”. Autor kilkunastu książek, m.in. Granice interpretacji (CCPress 2014) Umysł matematyczny (wraz z Mateuszem Hoholem, CCPress 2014) oraz Negocjacje (wraz z Jerzym Stelmachem, CCPress 2014).

 Filozofia w nauce to jedna z kluczowych idei Michała Hellera, która wyznacza specyfikę jego stylu uprawiania filozofii w ścisłym związku z nauką. Filozofia w nauce to również idea, która przyświeca od lat Jego dziełu - interdyscyplinarnym spotkaniom uczonych i filozofów. Dwadzieścia kolejnych Krakowskich Konferencji Metodologicznych zgromadziło i skrystalizowało wyjątkowe środowisko myślicieli zainteresowanych nauką w kontekście filozoficznym.

Osiemdziesiątą rocznicę urodzin Michała Hellera chcemy więc uczcić refleksją nad tym, czym była i czym obecnie jest filozofia w nauce. Niniejszy tom prezentuje przemyślenia piętnastu polskich filozofów i uczonych, którzy ukazują tego rodzaju refleksję z różnych perspektyw.

Mamy nadzieję, że publikacja stanie się nie tylko dokumentem aktualnego stanu refleksji nad nauką w Polsce, ale także inspiracją dla dalszych badań.

 Prezentowany tom stanowi próbę doprecyzowania programu teologii nauki. Zawiera artykuły dotyczące możliwości takiej teologii, jej warunków i podstawowych problemów. Autorzy podejmują próby oceny współczesnych wysiłków naukowych z teologicznego punktu widzenia a także ich wpływu na treść nowych teorii teologicznych. Oprócz refleksji teologicznej w kontekście nauki tom zawiera zagadnienia związane z metodologią nauki i teologii oraz relacją między różnymi dyscyplinami naukowymi i teologią.
Autorzy artykułów:
Grzegorz Bugajak (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego), Jerzy Dadaczyński (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II), Bogdan Dembiński (Uniwersytet Śląski), Justyna Figas-Skrzypulec (Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych), Robert Janusz (Akademia Ignacjanum), Łukasz Kwiatek (Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych), Tomasz Maziarka (Tarnowskie Towarzystwo Naukowe), Łukasz Mścisławski (Politechnika Wrocławska), Adam Olszewski (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II), Paweł Polak (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II), Konrad Rycyk (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II), Tadeusz Sierotowicz (Istituto Superiore di Scienze Religiose di Bolzano), Jan Szczurek (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II), Piotr Urbańczyk (Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych), Zbigniew Wolak (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II), Robert Woźniak (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II).